Δημήτρης Αγγελής, ''Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Ποιητής και δοκιμιογράφος. Είναι πτυχιούχος Θεολογίας και διδάκτωρ Βυζαντινής Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε Αισθητική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στην έδρα Μιχελή (Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών). Είναι καθηγητής της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης''.

 

Ο Δημήτρης Αγγελής είναι ποιητής και δοκιμιογράφος.

Βίος

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Ποιητής και δοκιμιογράφος. Είναι πτυχιούχος Θεολογίας και διδάκτωρ Βυζαντινής Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε Αισθητική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στην έδρα Μιχελή (Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών). Είναι καθηγητής της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το 2008 τιμήθηκε με το βραβείο Λάμπρου Πορφύρα της Ακαδημίας Αθηνών για την ποιητική του συλλογή "Επέτειος", το 2015 τιμήθηκε με το βραβείο μετάφρασης του Ιδρύματος Corda και το 2016 του απονεμήθηκε εξ ημισείας το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο του "Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου". Από το 2010 έως το 2013 διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού "Νέα Ευθύνη" (τεύχη 1-16), από τον Μάιο του 2013 εκδίδει το λογοτεχνικό περιοδικό «Φρέαρ» (Τιμητική διάκριση από την Επιτροπή Κρατικών Βραβείων, 2015) και από το 2017 συνδιευθύνει με τον Σταύρο Γιαγκάζογλου την ετήσια έκδοση χριστιανικού διαλόγου και πολιτισμού «Ανθίβολα». Τον Οκτώβριο-Νοέμβριο του 2016 η Ελληνοαμερικανική Ένωση παρουσίασε σε Έκθεση με τίτλο "Φως-Ζωή"^[1] ποιήματά του μαζί με ζωγραφικά έργα του Αλέκου Κυραρίνη, σε επιμέλεια της Λουίζας Καραπιδάκη. Τον Αύγουστο του 2021 τιμήθηκε με το βραβείο "Μάκης Λαχανάς" του 9ου Πανθεσσαλικού Φεστιβάλ Ποίησης. Έχει διατελέσει, επίσης, πρόεδρος του Κύκλου Ποιητών και διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών.

Εργογραφία

• (2021) Καρφιά στο σώμα. Τέσσερα κείμενα στην κόψη λογοτεχνίας και θεολογίας (μελέτες), εκδ. Αρμός
• (2019) Το μπαλόνι της Ζένιας (παραμύθι), εκδ. Καλειδοσκόπιο
• (2017) Σχεδόν Βιβλικά (ποίηση), εκδ. Πόλις
• (2015) Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου (ποίηση), εκδ. Πόλις
• (2011) Επαληθεύοντας τη νύχτα (ποίηση), εκδ. Ευθύνη
• (2008) Επέτειος (ποίηση), Εκδόσεις των Φίλων
• (2007) Στις πηγές της βυζαντινής φιλοσοφίας. Η έννοια της φιλοσοφίας στους Έλληνες Απολογητές (μελέτη), Εκδόσεις των Φίλων
• (2005) Ιδεολογικά ρεύματα της ύστερης αρχαιότητας (μελέτη), Εκδόσεις των Φίλων
• (2004) Αισθητική βυζαντινή: Η έννοια του κάλλους στον Μέγα Βασίλειο (μελέτη), Εκδόσεις των Φίλων
• (2003) Μυθικά νερά (ποίηση), Εκδόσεις των Φίλων
• (2002) Τελευταίο καλοκαίρι (διηγήματα), εκδ. Ευθύνη
• (2000) Ένας ακόμη θάνατος (ποίηση), Εκδόσεις των Φίλων
• (1998) Για τη συγγραφή (δοκίμιο), εκδ. Ευθύνη
• (1998) Φιλομήλα (ποίηση), εκδ. Ευθύνη

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

• (2012) Τα ποιήματα του 2011, εκδ. Κοινωνία των (δε)κάτων
• (2010) Κωνσταντίνος Τσάτσος: Φιλόσοφος, συγγραφέας, πολιτικός, εκδ. Εταιρεία Φίλων Κ. και Ι. Τσάτσου (επιμέλεια, εισήγηση)
• (2010) Με το περίστροφο του Μαγιακόφσκι. Μια συζήτηση για την ποίηση (με τους Δ. Ελευθεράκη και Σ. Πολενάκη). εκδ. Ερατώ
• (2009) Hellenica: Το καινούργιο εντός ή πέραν της γλώσσας: Ανθολογία νέων Ελλήνων ποιητών, εκδ. Γαβριηλίδης
• (2009) Τα ποιήματα του 2008, εκδ. Κοινωνία των (δε)κάτων
• (2008) Μ. Καραγάτσης 1908-2008, εκδ. Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (κείμενα, ανθολόγηση, επιμέλεια)
• (2008) Όψεις του πολιτιστικού φαινομένου, εκδ. Σταμούλης Αντ.
• (2007) Για τον Χρήστο Μαλεβίτση, εκδ. Ευθύνη
• (2007) Τα ποιήματα του 2006, εκδ. Κοινωνία των (δε)κάτων
• (2006) Το παράστημα του Κώστα Π. Μιχαηλίδη, εκδ. Ευθύνη
• (2003) Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, εκδ. Ευθύνη
• (1999) Μνήμη του Ηλία Βενέζη, εκδ. Ευθύνη
• (1999) Πρόσωπο και είδωλο του Γ. Θέμελη, εκδ. Ευθύνη
• (1999) Τιμή στον Τ. Κ. Παπατσώνη, εκδ. Ευθύνη
• (1996) Σπουδή στον ποιητή Γ. Θ. Βαφόπουλο, εκδ. Ευθύνη

Μεταφρασμένα έργα

Σλοβενικά:

• (2019) To ni pesem, μτφρ. Jelena Isak Kres, Beletrina.

Ισπανικά:

• (2017) Si fuera tu noche, μτφρ. Virginia López Recio, Pedro Mateo, Mariano Villegas Hernández, ed. Valparaíso, México.
• (2013) Aniversario, μτφρ. Virginia López Recio, ed. Valparaíso, Granada (Spain).

Μεταφράσεις

• (2007) Συλλογικό έργο, Για την Ευρώπη, για τον πολιτισμό, εκδ. Ευθύνη
• (2001) Nietzsche, Friedrich Wilhelm, 1844-1900, Ο ευρωπαϊκός μηδενισμός, εκδ. Ευθύνη

Παραπομπές

1. ↑ «ΦΩΣ–ΖΩΗ / Αλέκος Κυραρίνης (ζωγραφική) - Δημήτρης Αγγελής (ποιήματα)». LiFO. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.

ΟΡΕΣΤΗΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ, ''Μεγάλη του αγάπη όμως ήταν η ποίηση με την οποία ασχολήθηκε αποκλειστικά μετά το 1991 όπου και πήρε σύνταξη. Θεωρείται από τους σημανικότερους ποιητές της Β' Μεταπολεμικής Γενιάς και τιμήθηκε για την ποίησή του με το βραβείο Νικηφόρος Βρεττάκος''

 

Ο Ορέστης Αλεξάκης (1931-2015) γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1931. ^[1]Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και εργάστηκε ως μάχιμος δικηγόρος έως το 1991. Είχε έντονη πολιτική δράση την δεκαετία του '60 και ηταν δικηγόρος του Λευτέρη Βερυβάκη στην δίκη για την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου τον 1968 γνώστη και ως δίκη Παναγούλη, (Δίκη) με τον οποίο συνδεόταν με προσωπική φιλία. Το 1969 διέφυγε στην Δυτική Γερμανία όπου και έμεινε μέχρι την πτώση της Χούντας. Υπήρξε υποψήφιος βουλευτής Κερκύρας με την Ένωση Κεντρώων το 1974 και 1977 και με την Νέα Δημοκρατία το 1985. ^[2]

Μεγάλη του αγάπη όμως ήταν η ποίηση με την οποία ασχολήθηκε αποκλειστικά μετά το 1991 όπου και πήρε σύνταξη. θεωρείται από τους σημανικότερους ποιητές της Β' Μεταπολεμικής Γενιάς και τιμήθηκε για την ποίησή του με το βραβείο Νικηφόρος Βρεττάκος.^[3]

Έργα του

^[4] Η Περσεφόνη των γυρισμών, Ώρα 1974

Οι κόνδορες και το αντιπρανές, Πόρφυρας 1982

Η Λάμψη, Κείμενα 1983

Βυθός, Ευθύνη 1985

Ο Ληξίαρχος, Ευθύνη 1989

Αγαθά Παιχνίδια, Ευθύνη 1994

Νυχτοφιλία, Ευθύνη 1995

Υπήρξε, Απόστροφος 1999

Μου γνέφουν, Καστανιώτης 2000

Ο μεταμφιεσμένος χρόνος, μικρή καλλιτεχνική πλακέτα, εκτός Εμπορίου , Κέρκυρα 2005

Θίασος στην εξέδρα, Γαβριηλίδης 2006

Το Άλμπουμ των αποκομμάτων, Γαβρηιλίδης 2009

Ποίηση (Επιλογή απο προηγούμενες συλλογές), Γαβρηιλίδης 2011

Το ρόπτρο, Εκδόσεις των φίλων 2014

Συνομιλίες με τον Ιωάννη, Ρώμη 2020 (Μετά θάνατον)

Τα σονέτα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, εισαγωγή επιμέλεια, Ωκεανίδα 1998 (μελέτη)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Ορέστης Αλεξάκης διαβάζει ποίησή του

Παραπομπές

1. ↑ https://www.enikos.gr/society/317357/pethane-o-poiitis-orestis-alexakis
2. ↑ https://tapoiitika.wordpress.com/
3. ↑ https://www.kathimerini.gr/culture/books/815709/orestis-alexakis-o-poiitis-ton-peiramatismon-kai-ton-kanonon/
4. ↑ https://poiimata.com/category/

Ειρήνη Δενδρινού, '' Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής της, ήταν η γνωριμία της με τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, ο οποίος την έφερε σε επαφή με τις έννοιες του σοσιαλισμού, του φεμινισμού και των σύγχρονων ευρωπαϊκών φιλοσοφικών θεωριών. Παντρεύτηκε τον πολιτικό Ανδρέα Δενδρινό''

 

Η Ειρήνη Δενδρινού (1879–1974) ήταν Ελληνίδα πεζογράφος, ποιήτρια και φεμινίστρια.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 1879 στην Κέρκυρα. Πατέρας της ήταν ο Γεώργιος Ζαβιτσιάνος, μέλος της παλαιάς οικογενείας της Κέρκυρας, ενώ η μητέρα της καταγόταν από την οικογένεια Βούλγαρη. Ήταν μαθήτρια του Γεωργίου Καλοσγούρου στο Αρσάκειο Κέρκυρας, δείχνοντας ενδιαφέρον για τα γράμματα από νεαρή ηλικία. Δημοσίευσε τα πρώτα κείμενα της σε εφημερίδες και περιοδικά της Κέρκυρας από το 1890, όντας επηρεασμένη από τις γλωσσικές θεωρίες του Γιάννη Ψυχάρη. Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής της, ήταν η γνωριμία της με τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, ο οποίος την έφερε σε επαφή με τις έννοιες του σοσιαλισμού, του φεμινισμού και των σύγχρονων ευρωπαϊκών φιλοσοφικών θεωριών. Παντρεύτηκε τον πολιτικό Ανδρέα Δενδρινό.

Tο 1916 συμμετείχε στο πρώτο φεμινιστικό συνέδριο στην Ελλάδα το οποίο διοργάνωσε η Καλλιρρόη Παρρέν, ενώ παράλληλα πραγματοποιούσε διαλέξεις για τη δημοτική γλώσσα, το έργο του Διονυσίου Σολωμού, του Μαρίνου Σιγούρου, του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, του Γερασίμου Μαρκορά και του Λορέντζου Μαβίλη. Μία από τις σημαντικότερες διαλέξεις της αφορούσε Το φιλί στη δημοτική μας ποίηση, ενώ σημαντικές ήταν και οι διαλέξεις της για τους συγγραφείς της Κερκυραϊκής Σχολής. Ήταν μέλος της εκδοτικής ομάδας του περιοδικού Κερκυραϊκή Ανθολογία, ενώ συνεργάστηκε και με τα περιοδικά Νουμάς, Νέα Εστία, Ιόνιος Ανθολογία και την Εφημερίδα των Κυριών. Το 1967 έλαβε παράσημο για τη καλλιτεχνική της συνεισφορά συνολικά, ενώ απεβίωσε στις 12 Νοεμβρίου 1974 αποτραβηγμένη από τη δημοσιότητα στη γενέτειρα της.

Εργογραφία

Δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο Σονέττα το 1916. Τα ποιήματά της διακρίνονται για την άρτια τεχνική τους και τον έντονο λυρισμό τους. Ακόμη έγραψε και διάφορα πεζογραφήματα στα οποία καυτηρίαζε την «κοσμική» κοινωνία της εποχής, αλλά και επηρεασμένη από τις σοσιαλιστικές θεωρίες, περιέγραφε τη ζωή των φτωχών αγροτών στην Κέρκυρα. Έγραψε και έργα παιδικής λογοτεχνίας. Μερικά από τα σημαντικότερα έργα της είναι τα εξής:

Ποίηση

• Τα σονέττα, 1916
• Εξαγνισμός

Πεζογραφία

• Πετακτές κουβέντες
• Από τον κόσμο του σαλονιού
• Ο ξένος και η μικρή μου φίλη
• Η γιαγιά με τα εννιά εγγονάκια

Μελέτες - Διαλέξεις

• Το φιλί στη δημοτική μας ποίηση
• Ο ποιητής Λαυρέντιος Μαβίλης, 1915
• Η Κερκυραϊκή Σχολή (Σολωμός, Μαρκοράς, Κογεβίνας, Μαβίλης, Καλοσγούρος, Χρυσομάλλης, Θεοτόκης), 1953
• Τα έργα του Λορέντζου Μαβίλη, 1915

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, ''Την ποίηση της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου κεντρίζουν τόσο ζητήματα υπαρξιακά, όσο και ερωτικά∙ το γήρας, οικείων και δικό της, και ο παρεπόμενος θάνατος, η βραχύτητα του βίου, ακραίες καταστάσεις της ανθρώπινης ζωής, όπως η απόλυτη μοναξιά, συμπλέκονται με τις σχέσεις των δύο φύλων, τις αρχέτυπες μετωνυμίες τους, το αλγεινό υπόβαθρο της ερωτικής μνήμης, με τη γραφή της να πραγματοποιεί μία κίνηση εκκρεμούς με τα δύο της άκρα στον έρωτα και το θάνατο.2 Σταθερά μοτίβα θα επανέρχονται στα ποιήματά της, οριοθετώντας την περιοχή εκείνη που την απασχόλησε περισσότερο, με συχνότερα μοτίβα: το σπίτι, το δέντρο, την πέτρα και το νερό''.

 

Η Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου (Θεσσαλονίκη, 1930) είναι Ελληνίδα ποιήτρια, πεζογράφος και δοκιμιογράφος. Γραμματολογικά, εντάσσεται στους ποιητές της Δεύτερης Μεταπολεμικής Γενιάς. Έργα της έχουν βραβευτεί και μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.

Βιογραφικά στοιχεία

Η Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές της, από γονείς μικρασιάτες το 1930. Στα γράμματα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1958 με το έμμετρο ποίημά της «Κύπρος-Αλήθεια» στο περιοδικό των Ελληνίδων Βορείου Ελλάδος, ενώ τρία χρόνια αργότερα το 1961, εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή Ψυχή και τέχνη. Στα πρώτα της βήματα η ποιήτρια θα δεχθεί μεγάλες επιρροές από τη Χρυσάνθη Ζιτσαία (1902-1995), ενώ αργότερα, καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του ποιητικού «εγώ» της θα παίξει η Ζωή Καρέλλη (1901-1998), ο Γιώργος Θέμελης (1900-1976), ο Νίκος Καρούζος (1926-1990) και ο Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941). Τη συλλογή Ψυχή και τέχνη ακολούθησαν άλλες δεκατρείς, με τελευταία τα Σεντόνια της αγρύπνιας (2006). Ποιήματα της Κέντρου-Αγαθοπούλου δημοσιεύθηκαν σε μεγάλο αριθμό ελληνικών περιοδικών (Νέα Πορεία, Διαγώνιος, Τραμ, Εντευκτήριο, Νέα Εστία, Διαβάζω κ.ά.), κάποια από τα οποία συμπεριλήφθηκαν σε ξενόγλωσσες ανθολογίες και μεταφράστηκαν σε επτά γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, πολωνικά, ρουμανικά και σερβικά).

Η κριτική διακρίνει δύο φάσεις στη δημιουργική πορεία της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου, μία πρώτη, στην οποία ανιχνεύει τις υπαρξιακές δομές της ανθρώπινης φύσης (1965-1975), και μία δεύτερη, ξεκινώντας με τη μεταιχμιακή συλλογή Τα επακόλουθα , στην οποία οι τόνοι χαμηλώνουν και εμφανίζονται στα ποιήματά της εικόνες και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής.

Την ποίηση της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου κεντρίζουν τόσο ζητήματα υπαρξιακά, όσο και ερωτικά∙ το γήρας, οικείων και δικό της, και ο παρεπόμενος θάνατος, η βραχύτητα του βίου, ακραίες καταστάσεις της ανθρώπινης ζωής, όπως η απόλυτη μοναξιά, συμπλέκονται με τις σχέσεις των δύο φύλων, τις αρχέτυπες μετωνυμίες τους, το αλγεινό υπόβαθρο της ερωτικής μνήμης, με τη γραφή της να πραγματοποιεί μία κίνηση εκκρεμούς με τα δύο της άκρα στον έρωτα και το θάνατο. Σταθερά μοτίβα θα επανέρχονται στα ποιήματά της, οριοθετώντας την περιοχή εκείνη που την απασχόλησε περισσότερο, με συχνότερα μοτίβα: το σπίτι, το δέντρο, την πέτρα και το νερό.

Το πεζογραφικό της έργο θα αποτελέσουν μία νουβέλα και πέντε συλλογές διηγημάτων. Ξεκινώντας από το αυτοβιογραφικό Συνοικισμός Σιδηροδρομικών (1998), στο οποίο αναπαρίστανται τα παιδικά και εφηβικά χρόνια της ποιήτριας στο Συνοικισμό Σιδηροδρομικών της Θεσσαλονίκης (ο πατέρας της ήταν μηχανοδηγός) από το Μεσοπόλεμο έως τα μετεμφυλιακά χρόνια, θα ακολουθήσουν τέσσερις συλλογές διηγημάτων, στα οποία κεντρική θέση θα παίξουν και πάλι τα βιώματα της συγγραφέως, ανταποκρινόμενα στις επιταγές της βιωματικής πεζογραφίας την οποία καλλιέργησαν οι λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης.

Το 1964 τιμήθηκε με το «Βραβείο Δήμου Θεσσαλονίκης» για την ανέκδοτη ακόμα συλλογή της, Διασταυρώσεις και σχεδόν τριάντα χρόνια αργότερα, το 1993, με το Βραβείο «Νικηφόρου Βρεττάκου» για τη συλλογή Η σκοτεινή διάρκεια των ημερών. Η συλλογή διηγημάτων της Η παραίτηση της επέφερε το «Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη» το 2003.

Εργογραφία

Ποίηση

• Ψυχή και τέχνη, Θεσσαλονίκη 1961.
• Διασταυρώσεις, Θεσσαλονίκη 1965 (Βραβείο Δήμου Θεσσαλονίκης 1964, ανέκδ.).
• Περίπτωση σιωπής, Θεσσαλονίκη 1968.
• Μεγεθύνσεις, Θεσσαλονίκη: Νέα Πορεία 1971.
• Αρμιλλάρια, Θεσσαλονίκη: Νέα Πορεία 1973.
• Τα τοπία που είδα, Θεσσαλονίκη: Νέα Πορεία 1971.
• Τα επακόλουθα, Θεσσαλονίκη: Νέα Πορεία 1978.
• Θαλασσινό ημερολόγιο, Θεσσαλονίκη: Διαγώνιος 1981.
• Μετανάστες του εσωτερικού νερού, Θεσσαλονίκη: Διαγώνιος 1985.
• Η σκοτεινή διάρκεια των ημερών, Θεσσαλονίκη: Διαγώνιος 1993 (Βραβείο «Νικηφόρου Βρεττάκου» 1994).
• Αρχίζει να βλέπει καλά το άρρωστο μάτι μου, Τα οκτασέλιδα του Μπιλιέτου, τ. 13, Παιανία: Μπιλιέτο (Απρ.-Ιούν. 1997).
• Επιλογές και σύνολα. Ποιήματα (1965-1995), Σκόπελος: Νησίδες 2001.
• Σαλκίμ, Αθήνα: Νεφέλη 2001.
• Σεντόνια της αγρύπνιας, Αθήνα: Μεταίχμιο 2006.

Πεζογραφία

• Συνοικισμός Σιδηροδρομικών, Αθήνα: Κέδρος 1998.
• Στο δωμάτιο, Αθήνα: Νεφέλη, 1999.
• Η παραίτηση, Αθήνα: Κέδρος 2002 (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη 2003).
• Οι μικρές χαρές, Αθήνα: Μεταίχμιο 2005.
• Η Ευρυδίκη με το τσιγάρο στο μπαλκόνι, Αθήνα: Γαβριηλίδης 2010.

Δοκίμιο

• Δοκίμια και δοκιμασίες, Σκόπελος: Νησίδες 1999.

Βιβλιογραφία

• Αράγης, Γιώργος, «Εισαγωγή» στο Ανέστης Ευαγγέλου (ανθ.), Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά, Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής 1994.
• Ευαγγέλου, Ανέστης (ανθ.), Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά, Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής 1994.
• Καρατζόγλου, Γιάννης, Η λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης. Σχέδιο μελέτης, ανάτυπο από το Νέα Εποχή (Κύπρου), Λευκωσία 1978, σ. 34.
• Κεσμέτη, Νατάσα, «Η ποιήτρια Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου ως αφηγήτρια», Πλανόδιον, τχ. 35 (Δεκ. 2002).
• Κοσματόπουλος, Αλέξανδρος, «Η περιοχή της σιωπής. Σχόλια στην ποίηση της Μ. Κέντρου-Αγαθοπούλου», Εντευκτήριο, τχ. 53 (Ιαν.-Μάρτ. 2001), σσ. 29-31.
• Μαρκόπουλος, Θανάσης, Ο ποιητής και το ποίημα, Αθήνα: Σοκόλη 2010, σσ. 83-96.
• Παπαγεωργίου, Κώστας, «Η ποιήτρια Μ. Κέντρου-Αγαθοπούλου», Γράμματα και Τέχνες, τχ. 85 (Οκτ.Φεβρ. 1999), σσ. 4-6.
• -, (επιμ.-ανθ), Η ελληνική ποίηση. Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά, τ. 6, Αθήνα: Σοκόλης 2002, σσ. 466-477.
• Στεργιόπουλος, Κώστας, «Ατομικές εμπειρίες και αναζητήσεις: Μ. Κέντρου-Αγαθοπούλου» στο Περιδιαβάζοντας. Γύρω στη νεοτερική ποίησή μας, τ. Ε΄, Αθήνα: Κέδρος 2000, σσ. 306-308.
• Τσάκωνας, Δημήτρης, Η Σχολή Θεσσαλονίκης, Αθήνα: Liquid Letter 1990, σσ. 338-341.
• Χατζηβασιλείου, Βαγγέλης, «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης. Δεύτερη μεταπολεμική γενιά: μια ανάγνωση», Αντί, τχ. 324 (15.8.1986), σ. 31.

ΦΩΤΕΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ, ''Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1855 και απεβίωσε το 1883. Αν και πολυγραφότατη ποιήτρια, από μετριοφροσύνη και μόνο ποτέ δεν εκδόθηκαν τα έργα της''.

 

Η Φωτεινή Οικονομίδου (1855 - 1883) ήταν Ελληνίδα ποιήτρια του 19ου αιώνα.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1855 και απεβίωσε το 1883. Αν και πολυγραφότατη ποιήτρια, από μετριοφροσύνη και μόνο ποτέ δεν εκδόθηκαν τα έργα της. Τα ποιήματά της δημοσιεύθηκαν σε πολλά καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής της. Οι στίχοι της πνέουν μελαγχολία και αγγίζουν την καρδιά. Είναι πρωτότυποι και διακρίνονται για την ωραία εικόνα, την ευστοχία και την τρυφερότητά τους. Τα χειρόγραφά της, τα οποία θα μπορούσαν να κάνουν ογκώδες τόμο φυλάχτηκαν μετά τον θάνατό της από την οικογένειά της.

Πηγές

• Ιωάννης Αρσένης, Μιχαήλ Ραφαήλοβιτς, επιμ. (1882). Ποικίλη Στοά: Εθνική εικονογραφημένη επετηρίς, Έτος 1/16, 1881-1914. Αθήνα: Εστία. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2009.
• συνοπτικό βιογραφικό σημείωμα από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ ''Γεννήθηκα το 1893 στο χωριό Αγια-Θυμιά της Παρνασσίδος – πρώην Δήμου Μυωνίας. Το δημοτικό μου σκολειό το πέρασα στην Ιτέα των Σαλώνων. Το Σχολαρχείο στο Αίγιο και το Γυμνάσιο στην Πάτρα. Εδώ (στη Χαλκίδα) ελθόντας για στρατιώτης (κληρωτός) το 1914 παντρεύτηκα (... εξ’ έρωτος). Έκτοτε, σχεδόν δεν ‘‘το κούνησα’’ από την πόλη ετούτη = τη Χαλκίδα. Έκανα οικογένεια (παιδιά, νύφες κι εγγόνια) και μνέσκω ακόμα, γράφοντας Λογοτεχνία και Ιστορία. Αλλά και Ποίηση και Θέατρο. Τώρα υπέρ τα 84 μου χρόνια γεγονώς, εφησυχάζω (σχεδόν μόνος) στο σπιτάκι μου, ζων ‘‘αεί -μη- διδασκόμενος’’, εν αναμονή του ‘‘εσχάτου-μου-μαθήματος’’, ευχαριστώντας εκείνο που ονομάζουμε Θεό, ‘‘για τα βουνά και για τα δάση που είδα...’’ (του Ζαχ. Παπαντωνίου). Και για το ακριβές των παραπάνω αυτών μου ασημάντων, υπογράφομαι, ο ταπεινότατος''

 

Ο Γιάννης Σκαρίμπας (Αγία Ευθυμία Φωκίδος, 28 Σεπτεμβρίου 1893 – Χαλκίδα, 21 Ιανουαρίου 1984) ήταν Έλληνας λογοτέχνης, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος. Το έργο του, εντυπωσιακό σε έκταση και ποικιλία, σημαδεύτηκε από την έντονη αντιδικία του με τις καθιερωμένες αξίες της ζωής και του αστικού πολιτισμού. Εισήγαγε επίσης υπερρεαλιστικά στοιχεία στην ελληνική πεζογραφία. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της ελληνικής λογοτεχνίας.

Η ζωή του

Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν γόνος ιστορικής οικογένειας από την Αγία Ευθυμία της Φωκίδας, αφού ο πατέρας του, Ευθύμιος Σκαρίμπας, ήταν απόγονος αγωνιστών της Επανάστασης του 1821. Ξεκίνησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο σχολαρχείο του Αιγίου και τις ολοκλήρωσε στην Πάτρα στο Α' Γυμνάσιο Πατρών. Υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό, την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο μακεδονικό μέτωπο, ως ανθυπασπιστής στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, όπου διακρίθηκε, τραυματίστηκε στο σβέρκο και παρασημοφορήθηκε. Διορίστηκε τελωνοσταθμάρχης στην Ερέτρια (πρώην Νέα Ψαρά) και το 1915 εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα, για να εργαστεί εκεί ως εκτελωνιστής, ενώ παράλληλα γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τότε παντρεύτηκε με την Ελένη Κεφαλινίτη και απέκτησαν πέντε παιδιά. Μετά το γάμο του και μέχρι το 1922 αποσπάστηκε στο τελωνείο της Ερέτριας.

Στα γράμματα εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του 1910 με ποιήματα και πεζά που δημοσίευσε σε διάφορα περιοδικά της Αθήνας και στις εφημερίδες Εύριπος και Εύβοια της Χαλκίδας, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός. Η πρώτη του επίσημη εμφάνιση με το πραγματικό του όνομα έγινε το 1929, όταν έλαβε το Α΄ βραβείο διηγήματος για το πεζό Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης, το οποίο δημοσίευσε στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα του Κωστή Μπαστιά. Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν ό σημαντικότερος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα γιατί τόσο το εικονοκλαστικό του ύφος όσο και ή ιδιόρρυθμη γλώσσα πού χρησιμοποίησε στα έργα του, προκάλεσε αίσθηση για την εποχή εκείνη. Βραβεύθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο λογοτεχνίας το 1976 (βλ. Βικιθήκη) για το αντιπολεμικό μυθιστόρημά του του, Φυγή προς τα εμπρός.

Ο μπαρμπα-Γιάννης Σκαρίμπας, όπως ήταν γνωστός στους φίλους του, έζησε όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα και ταξίδεψε ελάχιστα. Κείμενά του υπάρχουν δημοσιευμένα και σε περιοδικά ενώ αρκετοί στίχοι του έχουν μελοποιηθεί. Τα πιο γνωστά μελοποιημένα ποιήματά του είναι Σπασμένο καράβι, Ουλαλούμ και Εαυτούληδες για τα οποία που έγραψαν μουσική αντίστοιχα οι συνθέτες Γιάννης Σπανός, Νικόλας Άσιμος και Διονύσης Τσακνής. Πέθανε στις 21 Ιανουαρίου 1984 και τάφηκε δημοσία δαπάνη στο κάστρο του Καράμπαμπα.

Το 1998 το σπίτι του όπου γεννήθηκε στην Αγία Ευθυμία ο Γιάννης Σκαρίμπας ανακηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο γιατί "χρειάζεται κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 1469/1950, το κτίριο που γεννήθηκε ο Γιάννης Σκαρίμπας στην κοινότητα Αγ. Ευθυμίας Ν. Φωκίδας, ιδιοκτησίας της Κοινότητας, επειδή συνδέεται με έναν από τους αξιολογότερους Έλληνες λογοτέχνες του 20ού αιώνα".

Το 1984 ιδρύθηκε στη Χαλκίδα ο Πολιτιστικός Σύλλογος Φίλοι Γ. Σκαρίμπα, με βασικούς στόχους την προβολή του έργου του Γιάννη Σκαρίμπα, η συγκέντρωση παντός είδους υλικού σχετικού με την εν γένει ζωή του, η δημιουργία Πολιτιστικού Κέντρου-Μουσείου στο όνομα του συγγραφέα, τη συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή της Χαλκίδας και όχι μόνο. Στη γενέτειρά του Αγία Ευθυμία, οργανώνονται κάθε χρόνο εκδηλώσεις αφιερωμένες στη μνήμη του, τα «Σκαρίμπεια».

Η αυτοβιογραφία του

Ο Γιάννης Σκαρίμπας αυτοσυστηνόταν, με το προσωπικό ύφος που τον χαρακτήριζε, ως:
... συνταξιούχος τελωνειακός, διασαφιστής και τάχα λογοτέχνης αλλά και
Ανάξιος απόγονος ορεσίβιων προγόνων αναφερόμενος στην καταγωγή του από την Φωκίδα.

Σε ιδιόγραφο βιογραφικό σημείωμά του γράφει:

Γεννήθηκα το 1893 στο χωριό Αγια-Θυμιά της Παρνασσίδος – πρώην Δήμου Μυωνίας. Το δημοτικό μου σκολειό το πέρασα στην Ιτέα των Σαλώνων. Το Σχολαρχείο στο Αίγιο και το Γυμνάσιο στην Πάτρα. Εδώ (στη Χαλκίδα) ελθόντας για στρατιώτης (κληρωτός) το 1914 παντρεύτηκα (... εξ’ έρωτος). Έκτοτε, σχεδόν δεν ‘‘το κούνησα’’ από την πόλη ετούτη = τη Χαλκίδα. Έκανα οικογένεια (παιδιά, νύφες κι εγγόνια) και μνέσκω ακόμα, γράφοντας Λογοτεχνία και Ιστορία. Αλλά και Ποίηση και Θέατρο.
Τώρα υπέρ τα 84 μου χρόνια γεγονώς, εφησυχάζω (σχεδόν μόνος) στο σπιτάκι μου, ζων ‘‘αεί -μη- διδασκόμενος’’, εν αναμονή του ‘‘εσχάτου-μου-μαθήματος’’, ευχαριστώντας εκείνο που ονομάζουμε Θεό, ‘‘για τα βουνά και για τα δάση που είδα...’’ (του Ζαχ. Παπαντωνίου).
Και για το ακριβές των παραπάνω αυτών μου ασημάντων, υπογράφομαι,
ο ταπεινότατος
Γιάννης Σκαρίμπας

Εργογραφία

• Ό Καπετάν Σουρμελής ό Στουραίτης[μυθιστόρημα], διηγήματα (1930)
• Τράτα κουλουριώτικη, διηγήματα (1930).
• Καϋμοί στο Γριπονήσι[μυθιστόρημα], διηγήματα (1930)
• Στις πετροκολώνες το λιμάνι, διηγήματα (1931).
• ό διάβολος στην κάβιανη, διηγήματα (1932).
• Το θείο τραγί, διηγήματα (1933)
• Σκλάβος στην χαλκίδα, διηγήματα (1934).
• Μαριάμπας, μυθιστόρημα (1935)
• Ουλαλούμ, ποιήματα (1936)
• Φαντασία, ποιήματα (1937)
• Χαλκίδα, ποιήματα ιστορικά (1938)
• Το σόλο του Φίγκαρω, μυθιστόρημα (1939)
• Το μοντέλο, ποιήματα (1941)
• Ταμάρα, ποιήματα (1944)
• Εαυτούληδες, ποιήματα (1952)
• Ο ήχος του κώδωνος, θέατρο (1951)
• Το Βατερλώ δύο γελοίων, μυθιστόρημα (1959)
• Η μαθητευομένη των τακουνιών, τρεις νουβέλες (1961)
• Στον πάνω μαχαλά στα μαρουχλέικα, διηγήματα (1962).
• Πάπια του γυαλού, διηγήματα (1963).
• Ούλοι μαζί κι ό έρωτας, διηγήματα (1964).
• Μι μάχη που δεν πάρθηκε, διηγήματα (1965).
• Ό βοιδάγγελος. διηγήματα (1966).
• Ό καπετάν Γκρής, διηγήματα (1967).
• Βοϊδάγγελοι, ποιήματα (1968)
• Άπαντες στίχοι, ποιήματα (1970)
• Το ’21 και η αλήθεια, Η τράπουλα και Οι γαλατάδες, ιστορικά δοκίμια (1971–1977)
• Το ’21 καί ή αριστοκρατία του, ιστορικό δοκίμιο (1978)
• Ο σεβαλιέ σερβάν της Κυρίας, θέατρο (1971)
• Η περίπολος Ζ΄, διήγημα,χρονικό από τον Α΄ Παγκ. Πόλεμο (1972)
• Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα, διηγήματα (1973)
• Το ξάφνιασμα, ποιήματα (1974)
• Ή κυρά μου ή τρέλα, ποιήματα (1975)
• Φυγή προς τα εμπρός, μυθιστόρημα (1976)
• Ή Τράπουλα, δοκίμιο (1975)
• Τρεις άδειες καρέκλες, διηγήματα (1976)
• Αντι-Καραγκιόζης ο Μέγας, θέατρο (1977)
• Το βαπόρι, ποιήματα (1978)
• Τα πουλιά με το λάστιχο, μυθιστόρημα,χρονογραφήματα (1978)
• Τα καγκουρώ, θέατρο (1979)
• Στάδιον δόξης, ποιήματα (1979).
• Σπαζοκεφαλιές στον ουρανό, αντιδιηγήματα (1979)
• Η κυρία του τραίνου, θέατρο (1980)
• Ο πάτερ Συνέσιος, θέατρο (1980)

Gallery